Vazifalar va funksiyalar

Markazning asosiy vazifalari:

1) agrokimyoviy tahlil sohasida yagona davlat siyosatini yuritish, bu boradagi qonunchilikni amalga oshirilishini ta’minlash, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining ushbu sohadagi faoliyatini muvofiqlashtirish;

2) agrokimyoviy tahlillar bo‘yicha davlat tizimini rivojlantirish
va takomillashtirish, agrokimyoviy tahlil infratuzilmasini modernizatsiyalash
va texnik jihatdan yangilash, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiruvchilar va uning iste’molchilariga quyidagi agrokimyoviy tahlil xizmatlarini ko‘rsatish:

tuproq agrokimyoviy tahlillari asosida agrokimyoviy xaritanoma ishlab chiqish;

ekin turlari bo‘yicha mineral o‘g‘itlarga bo‘lgan ilmiy talabni ishlab berish;

qishloq xo‘jaligiga yetkazib beriladigan barcha turdagi mineral o‘g‘itlarni standart talabiga javob berishi bo‘yicha laboratoriya tahlil xulosasi berish;

qishloq xo‘jalik mahsulotlari tarkibidagi pestitsidlar, nitrat va og‘ir metall tuzlari qoldiq miqdoriga laboratoriya tahlil xulosasi berish;

tuproq va qishloq xo‘jalik mahsulotlari tarkibidagi radionuklidlar miqdoriga laboratoriya tahlil xulosasi berish.

3) davlat boshqaruvi organlari, xo‘jalik birlashmalari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, boshqa tashkilotlarni, shuningdek, barcha yerdan foydalanuvchilarni tuproq-o‘simlik-o‘g‘it tamoyili asosida agrokimyoviy tahlillar ma’lumotlari bilan ta’minlash;

4) mineral o‘g‘itlar ilmiy talabini shakllantirish va ularni qishloq xo‘jalik ekinlariga tabaqalashtirilgan holda qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish hamda barcha turdagi mineral o‘g‘itlarning sifat ko‘rsatkichlarini tahlil qilish va xulosalar berish;

5) qishloq xo‘jaligi ekinlariga qo‘llaniladigan o‘simliklarni himoya qilishning kimyoviy vositalarini tuproq va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tarkibidagi qoldiq miqdorlarini toksikologik tahlillaridan o‘tkazish va xulosalar berish;

6) nazorat va signal dalalarida radiologik-toksikologik kuzatuv hamda tahlil ishlarini olib borish va xulosalar berish;

7) tuproq, mineral o‘g‘it hamda radiologik va toksikologik laboratoriya tahlillari bo‘yicha yangi uslubiy qo‘llanmalar ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish;

8) laboratoriyalarni xalqaro standart talablariga moslashtirish;

9) akkreditatsiyadan o‘tgan laboratoriyalarda agrokimyoviy tahlillar olib borish;

10) tuproqning oziqa moddalari bilan ta’minlangan darajasini monitoring qilish va oshirish, yangi turdagi mineral o‘g‘itlarni qo‘llash tizimini ishlab chiqish
va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sifat ko‘rsatkichlaridagi agrokimyoviy tahlil yo‘nalishlarini tadqiq etish sohalarida fundamental va amaliy ilmiy-tadqiqot ishlarini o‘tkazish;

11) kadrlarni qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirishning samarali tizimini ishlab chiqish va uni bosqichma-bosqich takomillashtirish, agrokimyoviy tahlil sohasida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish;

12) agrokimyoviy tahlil sohasida ilg‘or texnologiyalarni takomillashtirish
va joriy etish, shuningdek, tajriba almashish va kadrlar tayyorlash sohasida xorijiy davlatlar bilan hamkorlikni rivojlantirish;

13) agrokimyoviy tahlil faoliyatini keng targ‘ib qilish va aholi xabardorligini oshirish.

Markaz o‘ziga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi funksiyalarni amalga oshiradi:

1) agrokimyoviy tahlil sohasida yagona davlat siyosatini yuritish, bu boradagi qonunchilik amalga oshirilishini ta’minlash, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining ushbu sohadagi faoliyatini muvofiqlashtirish sohasida:

Agentlikka agrokimyoviy tahlil sohasidagi yagona davlat siyosatini yuritishga qaratilgan takliflarni, agrokimyoviy tahlil to‘g‘risidagi hujjatlarni yanada takomillashtirishga doir normativ-huquqiy hujjatlar va agrokimyoviy tahlil sohasiga oid davlat dasturlarining loyihalarini ko‘rib chiqish uchun kiritadi;

o‘z vakolati doirasida buyruqlar chiqaradi, shuningdek, yuridik va jismoniy shaxslar bajarishi majburiy bo‘lgan yo‘riqnomalar va normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqadi hamda belgilangan tartibda tasdiqlash uchun Agentlikka taqdim etadi;

respublika hududida agrokimyoviy tahlil bo‘yicha tadbirlarning o‘z vaqtida o‘tkazilishi bo‘yicha bilvosita davlat nazoratini amalga oshiradi;

agrokimyoviy tahlil sohasidagi xalqaro talablar va boshqa davlatlar bilan tuzilgan bitimlardan kelib chiqadigan tadbirlar o‘tkazilishi bo‘yicha davlat nazoratini amalga oshirishda ishtirok etadi;

davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlarining Markaz vakolatiga kiradigan masalalar bo‘yicha faoliyatini belgilangan tartibda muvofiqlashtiradi.

2) agrokimyoviy tahlillar bo‘yicha davlat tizimini rivojlantirish
va takomillashtirish, agrokimyoviy tahlil infratuzilmasini modernizatsiyalash
va texnik jihatdan yangilash, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiruvchilar va uning iste’molchilariga agrokimyoviy tahlil xizmatlarini ko‘rsatish sohasida:

agrokimyoviy tahlil sohasida davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha Agentlikka takliflar kiritadi;

o‘z vakolatlari doirasida tuproq-o‘simlik-o‘g‘it tamoyili asosida kuzatuvlar, agrokimyoviy tahlil ma’lumotlarini, shuningdek, tuproqning oziqa moddalari bilan ta’minlanganlik darajasi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yig‘ish, saqlash, ularga ishlov berish, ularni tahlil qilish va tarqatish tizimini rivojlantirish va modernizatsiya qilishni ta’minlaydi;

o‘z vakolati doirasida agrokimyoviy tahlil faoliyatini tartibga solish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqadi va Agentlikka kiritadi;

agrokimyoviy tahlil sohasidagi davlat standartlari va texnik reglamentlarni ko‘rib chiqadi va takomillashtiradi;

agrokimyoviy tahlil sohasidagi milliy va xorijiy standartlarni uyg‘unlashtiradi;

agrokimyoviy tahlil xizmatlari ko‘rsatishda kuzatuv va tahlil ma’lumotlarini yig‘ish, ularga ishlov berish tizimini ishlab chiqadi va takomillashtirib boradi;

sug‘oriladigan ekin yerlari tuproqlarning agrokimyoviy tahlillari asosida agrokimyoviy xaritanomalar tayyorlaydi va ekin turlariga mos ravishda mineral o‘g‘itlarga bo‘lgan ilmiy talabni ishlab chiqadi;

qishloq xo‘jaligiga yetkazib beriladigan barcha turdagi mineral o‘g‘itlar sifatini (donadorligi, namligi va ta’sir etuvchi moddasi) laboratoriya tahlillardan o‘tkazib boradi va tegishli xulosalar beradi;

qishloq xo‘jalik mahsulotlari hosilidan dala sharoitida namuna olib, tarkibidagi pestitsidlar, nitrat va og‘ir metall tuzlari qoldiq miqdoriga laboratoriya tahlil xulosasi beradi;

tuproq va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tarkibidagi radionuklidlar (Stronsiy va seziy) miqdorini laboratoriya tahlillilaridan o‘tkazadi va xulosalar beradi.

3) davlat boshqaruvi organlari, xo‘jalik birlashmalari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari, boshqa tashkilotlarni, shuningdek, barcha yerdan foydalanuvchilarni tuproq-o‘simlik-o‘g‘it tamoyili asosida agrokimyoviy tahlillar ma’lumotlari bilan ta’minlash sohasida:

qishloq xo‘jaligi sohasiga agrokimyoviy xizmatlar ko‘rsatadi;

yerdan foydalanuvchilarga muntazam ravishda, shu jumladan, ommaviy axborot vositalari orqali tuproqning agrokimyoviy holati va mineral o‘g‘itlardan ilmiy talab asosida tabaqalashtirilgan holda foydalanish, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tarkibidagi nitrat, pestitsidlar, og‘ir metall tuzlarining ruxsat etilgan miqdorlari hamda ularga qo‘yiladigan halqaro standart talablari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni yetkazib beradi;

tuproqning agrokimyoviy tarkibi to‘g‘risidagi ma’lumotlar fondini, jumladan agrokimyoviy haritanomalarning elektron bazasini shakllantiradi va yangilab boradi, arxiv fondiga kiritilgan arxiv hujjatlarini doimiy saqlaydi.

4) mineral o‘g‘itlar ilmiy talabini shakllantirish va ularni qishloq xo‘jaligi ekinlariga tabaqalashtirilgan holda qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish hamda barcha turdagi mineral o‘g‘itlarning sifat ko‘rsatkichlarini tahlil qilish va xulosalar berish sohasida:

yerdan foydalanuvchilarga xar bir kontur kesimida ekin turiga mos ravishda mineral o‘g‘itlarga bo‘lgan ilmiy talabni ishlab chiqadi va tuman, viloyat, Qoraqalpog‘iston Respublikasi kesimida shakllantiradi;

mineral o‘g‘itlardan tuproqning agrokimyoviy holatiga mos ravishda tabaqalashtirilgan holda foydalanishning optimal muddatlari va miqdorlari bo‘yicha barcha qishloq xo‘jaligi korxonalari va aholi tomorqalari uchun tavsiyalar ishlab chiqadi;

qishloq xo‘jaligiga yetkazib beriladigan mahalliy va import qilinayotgan barcha turdagi mineral o‘g‘itlar sifatini doimiy tahlil qiladi, sifat ko‘rsatkichlari talabiga javob bermaydigan o‘g‘itlarni foydalanishdan chiqarish yuzasidan Agentlikka axborot kiritadi.

5) qishloq xo‘jaligi ekinlariga qo‘llaniladigan o‘simliklarni himoya qilishning kimyoviy vositalarini tuproq va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari tarkibidagi qoldiq miqdorlarini toksikologik tahlillaridan o‘tkazish va xulosalar berish sohasida:

qishloq xo‘jaligi ekinlariga qo‘llanilgan azotli o‘g‘itlar ta’sirida yetishtirilgan mahsulot tarkibida shakllanadigan nitrat miqdorini laboratoriya tahlillaridan o‘tkazadi va tegishli hulosalar beradi;

qishloq xo‘jaligi ekinlariga qo‘llanilgan kimyoviy vositalar ta’sirida mahsulot tarkibidagi pestitsidlar va og‘ir metall tuzlari qoldiq miqdorlarini laboratoriya tahillaridan o‘tkazadi hamda iste’molga, qayta ishlashga va eksportga chiqarish bo‘yicha tegishli hulosalar beradi;

organik qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtiriladigan dalalar uchun tuproqdagi pestitsidlar va og‘ir metall tuzlari bilan iflosalanish darajasini tahlil qiladi va hulosalar beradi.

6) nazorat va signal dalalarida radiologik-toksikologik kuzatuv hamda nazorat ishlarini olib borishni tashkil qilish va xulosalar berish sohasida:

kuzatuv nazorat maydonlarida tuproq va qishloq xo‘jalik mahsulotlari tarkibidagi “Stronsiy-90” va “Seziy-137” sun’iy radionuklidlari qoldiqlari bo‘yicha kuzatuv ishlarini olib boradi;

statsionar signal dalalarda tuproq va o‘simlik mahsulotlarida turg‘unlik darajasi yuqori bo‘lgan xlororganik pestitsid (DDT, DDE, GXSG) qoldiqlariga toksikologik kuzatuv ishlarini bajaradi; 

nazorat va signal dalalarida tuproq va o‘simliklarda aniqlangan zararlanish holatlarini kamaytirish hamda bartaraf etish bo‘yicha amaliy takliflar ishlab chiqadi.

7) tuproqning oziqa moddalari bilan ta’minlangan darajasini monitoring qilish va oshirish, yangi turdagi mineral o‘g‘itlarni qo‘llash tizimini ishlab chiqish va qishloq xo‘jaligi mahsulotlari sifat ko‘rsatkichlaridagi agrokimyoviy tahlil yo‘nalishlarini tadqiq etish sohalarida fundamental va amaliy ilmiy-tadqiqot ishlarini o‘tkazish sohasida:

tuproqlarning agrokimyoviy holatini uchuvchisiz qurilmalar orqali spektral tahlillari o‘tkazishdagi xorijiy tajribalarini o‘rganadi, samarali deb topilgan usullarni mahalliy sharoitda qo‘llash ustida izlanishlar olib boradi;

qishloq xo‘jaligi ekinlarining yangi rayonlashgan navlarining tuproqdan olib chiqib ketadigan oziqa moddalari miqdorlarini o‘rganish va o‘rnini qoplash me’yorlarini tadqiq etishda ishtirok etadi;

ekinlar yetishtirishdagi intensiv texnologiyalar, jumladan tomchilab sug‘orishda mineral o‘g‘itlar bilan oziqlantirishning kompleks tizimini ishlab chiqishda ilmiy tadqiqotlarda ishtirok etadi;

murakkab turdagi mineral o‘g‘itlardan foydalanish uslubini ishlab chiqadi, bunda mineral o‘g‘itlar tarkibidagi ta’sir etuvchi moddalarni o‘simlik va tuproq talabidan kelib chiqqan holda tabaqalashtirish ustida ilmiy izlanishlar olib boriladi;

zamonaviy texnologiyalarga asoslanib agrokimyoviy tahlil fanini rivojlantirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqadi.

8) kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularni malakasini oshirishning samarali tizimini yaratish va uni bosqichma-bosqich takomillashtirish, agrokimyoviy tahlil sohasida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish sohasida:

agrokimyoviy tahlil sohasi kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishda oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalari, ilmiy-tadqiqot institutlari bilan hamkorlik qiladi;

agrokimyoviy tahlil sohasiga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etadi;

ilg‘or texnologiyalar, malakaviy va kasbiy tayyorgarlikka qo‘yiladigan talablarni e’tiborga olgan holda kadrlarni tanlash mexanizmi va ish jarayonini tashkil etishni takomillashtiradi;

agrokimyoviy tahlil va raqamli agrokimyo texnologiyalari sohasida ilg‘or xorijiy tajribani o‘rganish bo‘yicha seminarlar tashkil etadi;

agrokimyoviy tahlil sohasi axborot tizimlari va dasturiy mahsulotlarini raqamli iqtisodiyotga integratsiyalashni, davlat organlari bilan samarali axborot hamkorligini tashkil etadi;

agrokimyoviy tahlil tizimida kuzatuvlarni real vaqt rejimida amalga oshirish bo‘yicha «aqlli» operativ monitoring tizimlarini joriy etadi.

9) agrokimyoviy tahlil sohasida ilg‘or texnologiyalarni takomillashtirish
va joriy etish, shuningdek, tajriba almashish va kadrlar tayyorlash sohasida xorijiy davlatlar bilan hamkorlikni rivojlantirish sohasida:

agrokimyo sohasida yuqori natijalarga erishgan xorijiy davlatlar vakolatli organlari bilan hamkorlik qilish bo‘yicha ikki tomonlama bitimlar tuzadi, ularning faoliyatini o‘rganish asosida zamonaviy texnologiyalar, ilmiy ishlanmalarni respublikamizda joriy etish bo‘yicha xorijiy ekspertlarni jalb qilish choralarini ko‘radi;

xalqaro faoliyatda ishtirok etish, shu jumladan, Xalqaro tuproqshunoslik ittifoqi (IUSS) a’zoligiga kirish choralarini ko‘radi va jahon kongresslarida ishtirok etishni ta’minlaydi va tegishli majburiyatlarni bajaradi;

agrokimyoviy tahlil sohasidagi xorijiy turdosh muassasalar bilan tajriba almashadi;

Markaz qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa funksiyalarni ham bajarishi mumkin.

10) agrokimyoviy tahlil faoliyatini keng targ‘ib qilish va aholi xabardorligini oshirish sohasida:

agrokimyoviy tahlil ma’lumotlari va ko‘rsatilayotgan ixtisoslashtirilgan xizmatlar ro‘yxatini o‘z rasmiy veb-saytiga, shuningdek, boshqa ochiq ma’lumotlar portallariga joylashtirib boradi;

ommaviy axborot vositalari, yetakchi ta’lim va ilmiy muassasalar xodimlari, agrokimyoviy tahlil sohasidagi yetakchi mutaxassislarni keng jalb qilgan holda uchrashuvlar, davra suhbatlari, ekspertlik va jamoatchilik muhokamalarini tashkil etadi.