Mineral o‘g‘itlar
sifatiga tahlil ishlarini bajarish uchun namunalar olish tartibi
1. Partiya - bu bir vaqtning o‘zida
mineral o‘g‘itlardan foydalanuvchilarga yetkazib berilishi yoki bir vaqtning o‘zida
zahiraga olinishi mo‘ljallangan, sifati bo‘yicha yagona hujjat (sertifikat) bilan
rasmiylashtirilgan mineral o‘g‘it miqdori (60-5000tn) tushuniladi.
2. Mineral o‘g‘itlardan
namuna olish GOST 21560.0-82 yoki o‘g‘it turlari bo‘yicha TSh (texnik shartlari)
asosida amalga oshiriladi.
3. Qoplanmagan mineral o‘g‘itlarning
60-100 tonnagacha bo‘lgan miqdoridan 5-10 tonnasidan bir nuqtali namuna,
100-200 tonnagacha bo‘lganda har 10 tonnadan bir nuqtali namuna, 200 tonnadan ortiq
bo‘lgan o‘g‘itlarning har 20 tonnasidan bir nuqtali namunalar olinadi.
Nuqtali namunalarning og‘irligi
0,5 kg dan kam bo‘lmasligi kerak.
Vagonlardan esa shup yoki ingichka kuraklar yordamida
8-10 yeridan nuqtali namunalar olinadi.
4. Qoplangan mineral o‘g‘itlardan
namunalar olish partiyasidagi qoplangan o‘g‘itlar soniga asosan amalga oshiriladi.
Qoplangan o‘g‘itlarning soni
10 qop bo‘lganda nuqtali namunalar har ikkinchi qopdan, 10 qopdan 100 qopgacha bo‘lganda
5 qopdan ketma-ket hamda partiyadagi qolgan qopli mineral o‘g‘itlarning 5 foiz qismidan,
100 qopdan ortiq bo‘lgan mineral o‘g‘itlarning 10 qopidan ketma-ket va partiyadagi
qolgan qopli mineral o‘g‘itlar 5 foiz qismidan namunalar olinadi.
5. Bir partiyadagi mineral o‘g‘itlardan
olingan namunalar aralashtirilib, polietilen qog‘ozida yoyiladi va katakchalarga
bo‘linib har bir katakchalardan olingan o‘g‘itlardan bitta aralash namuna
tayyorlanadi. Bir partiyadan olingan aralash namuna og‘irligi 2 kg dan kam bo‘lmasligi
lozim.
Mineral o‘g‘itlar sifatini laboratoriyada
tahlil qilish tartibi
1. Labatoriyada namunalar GOST
23954-80 bo‘yicha ro‘yhatga olinadi.
2. Mineral o‘g‘itlardan namunalar
tarozida o‘lchab olinib, namligini GOST 20851.4-75 bo‘yicha aniqlanadi.
3. Mineral o‘g‘itlar donadorligi
GOST 21560.1-82 bo‘yicha tahlildan o‘tkaziladi.
4. Mineral o‘g‘itlardan o‘rtacha
namuna olish va tahlil o‘tkazishga tayyorlash GOST 21560.0-82 bo‘yicha amalga oshiriladi.
5. Mineral o‘g‘it tarkibidagi
ozuqa moddalar, jumladan, azot miqdori GOST 20851.1-75 bo‘yicha, fosfor miqdori
GOST 20851.2-75 bo‘yicha va kaliy miqdori GOST 20851.3-93 bo‘yicha laboratoriya
tahlilaridan o‘tkaziladi.
6. Respublika Agrokimyoviy tahlil
markazining Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlardagi filiallari mineral o‘g‘itlar
tahlili natijasi asosida tegishli “Xulosa” larni tasdiqlab taqdim etadi.